شناخت قبایل مکران

 بلوچستان به سبب موقعیت  خاص جغرافیایی و وجود موانعطبیعی که بین بلوچستان و نواحی  اطراف  ان  وجود دارد ازقبیل  کویر ها  و بیابان لوت در غرب و شمال غرببلوچستان   و وجود مناطق صحرایی جنوب قندهار  و در پس اینصحراها  خشک وبی آب وعلف  سلسله کوههای  مرتفع و خشک  هموارهچون سد هایی مستحکم  بوده اند  که قوای هر  نیروی مهاجمی را بهتحلیل می برد  و در تنگه ها و گذرگاههای  کوهستانی  داخلبلوچستان  فرصت  قلع و قمع  هر لشکری را به  مدافعان میداد .

این شرایط خاص سبب شده بود  تااین منطقه همواره بعنوان پناهگاهی  امن برای آوارگان  و فراریان از دستحکام  درآید  . وجود گروههای خوارج در سده های اولیه هجری و قلاعاسماعیلیه  در سده های میانه ، هجوم آوارگان  ترک و غز در بحبوحه ایلغار مغول و کوچ شورشیان نکودری در زمان تسلط مغولان بر ایران همواره این منطقهرا به عنوان  بهشت فراریان   معرفی می نمود .

 در پس این مهاجرتها وجود تنوع قومی و نژادی  را برایمکران به ارمغان  آورده  است . در این میان و از بیناین مجموعه قبایلگروهها و قبایل  عربی النسل  توانسته بودند  برای خود وجهتمایزی  خاص قایل شوند  . این مقاله در پی معرفی  قبایل عربی مکران است .

 تاریخ بلوچستان  همانند گذشته بسیاری از اقوام با روایتهای و یا اشعار  امیخته شده است   از اشعار  حماسی معروفبلوچی  شعربلوچی  حسب و نسب  سروده  میر جلال خان است  که راوی  تاریخ و گذشته قوم بلوچ  را روایت  میکند این شعر در مجموعه  ای  که توسط روزرنامه  نگار  انگلیسیلانگ. ایم . دیمزنی  در قرن نوزدهم تحت عنوان  « بلوچ قدیم شاعری» در لندن به چاپ رسیده  و توسط   میر خدابخش مری بجارانی  دردهه 60 قرن بیستم میلادی به  اردو ترجمه شده است .

شعر مزبور  که توسط دیمزنی متعلق به سالهای 1300  میلادی  تشخیص داده شده است . شاعر  خود رااز  اولاد امیر حمزه معرفی می کند  .اما مشخص نمیکند منظور وی از امیرحمزه  کدام امیر حمزه است  . این شعر که ترجمه ان به فارسی چنین است :

«از سرزمین حلب  برخاسته ایم و در پی واقعهکربلا  بسوی ( مکران) بمپور  مهاجرت نموده ایم . پس از  ان درسیستان  اقامت کردیم .در  ان زمان  پادشاه سیستان شمس الدینبود  که رفتاری  دوستانه  با بلوچها داشت . تا اینکه   بدرالدین حاکم شد   واو با  بلوچها سر ناسازگاری داشت  . سردار تمام بلوچها جلال خانهمراه با 44 قبیله  از سیستان بسوی  سواحل گرم کیچ رهسپار شدند.»

در این روایت  که داستان مهاجرت قومی بلوچها به رهبری قبیله رند و لاشار  است  اشاره ای به هویتعربی  طوایف رند و لاشار  دارد که خواستگاه انانرا حلب درشامات ( سوریهفعلی)میداند  که در پی مهاجرتی طولانی سرانجام به مکران  و کیچ رسیدهاند . شاعر در پی این روایت 44 قبیله  را همراه  با قلمرو  وپراکندگی  انها  در مکران مشخص می کند .

" alt="" />

پزوهشگر انگلیسی  دیگر  جی. پی. تیت  در کتاب خود  « قدیم بلوچستان» کهتوسط  پرفسور انور رومان  به اردو ترجمه شده  ذکر میکند: بسیاری از قبایل  بلوچ  علی رغم اطلاق بلوچ بودن  خود را عربیالنسل  می دانند . تیت علاوه بر اذهان بر این مطلب  در طبقه بندی ساختار اجتماعی مکران  و دسته بندی، قبایل  را به  4 طبقه یاذات  تقسیم  می کند  و در بین  ذات یا طبقه اول  دوطایفه گچکی  و بلیده ای را ذکر میکند  . وی گچکی ها را دارای ریشههندی  میداند  . اما برای  قبیله بلیده ای  که قبل از ظهور  گچکی ها  انها را  حاکم کل مکران می داند هویت عربی قایل است . تیت در صفحه  234 کتاب  در باب  تاریخ مکران  ذکر میکند «  تا اوایل  قرن 16 تاریخ مکران پس از  حملهغزنویان  در پرده ابهام  فرو رفته است  و تا زمان موخر الذکر  که ملوکالطوایف  بر مکران  حاکم  بودند  و لغت ملک  از  کلمه عربی به معنای  حاکم  گرفته شده است  .در این دوره قبیله  بلیده ای نمایان ترین قبیله بود  . قبیله بلیده ایتوانستند  ملوک الطوایف را شکست داده  و کل بلوچستان  را متحدنمایند  و تحت سیطره خود قرار دهند.  .» تیت  به نقل از راس روایت میکند«  براساس تحقیقات راس خاطره بعضی از سرداران  این قبیله تااینک  نیز در خاطر ه مردم کیچ موجود است  و پیر مردان  مکران دوره حکمرانی  شاه بلار(بلال)  بلیده ای  را به یاد  میآورند  که بر یک  قلمرو وسیع شامل کل ( از بیله و جهلاوان  در شرق تا فنوج وگه  در غرب )مکران حکومت می کرد . راس این موضوع را در سال1868 میلادی ذکر میکند  و این  مسجل است  که شاه بلار(بلال) در حدود  سال1729 بر سر اقتدار بود . این دوره همزمان است باسلسله جنگهای ایران و افغان اما ده سال بعد  اقتدار بلیده ای  ها توسط گچکی ها خاتمه داده می شود.»

 اما در مكرانطایفه جدگال از همه سردارتر می باشد

 تیت با قراردادان  بلیده ای ها  جزء ذات اول و برترمکران قبیله بلیده ای را  دارای هویت عربی  و عرب النسل ذکر میکند 

تیت با لیست کردن قبایل  و طوایفمکران  به ذاتهای  مختلف  از بین ذات و طبقه دوم  قبیله رندرانیز  جزء قبایل عرب ذکر میکند  و یاد اور میشود  انان یکشاخه  از قبیله رند  ساکن  کچی هستند .وانان خود را عربالنسل  می دانند  و در مکران غربی  درناحیه مند( نزدیک مرز ایران وپاکستان)  سکنی دارند  و از مالیات   عوارض حکومتیمعافهستند  و به تمرد  از قانون معروف  و موجب ترس و وحشت  قبایلقانونمند  همسایه را فراهم نموده اند  تیت علاوه بر رندها  قبیلهنوشیروانی ، هوت  ومیر واری را  نیز در طبقه  (ذات)  دوم قرارمی دهد .

تیت علاو بر این دو  قبیله فقطیک قبیله  را از قبایل مکران  دارای ریشه عربی می داند  و ان قبیلهشه زاده یا شیخ زاده  است  تیت این قبیله را در طبقه (ذات) سوم قرار میدهد. تیت یاداور می شود « شه زاده  از قبایل خوش کردار  و باسلیقه  هستند  نسلا" عرب بوده و و اول در سند ساکن بوده اند و سپس به مکران مهاجرت کرده  و در جیونی  و دشت  مقیم شده اند . دربلوچستان ایران  در باهو سکونت اختیار کرده اند  

 تحقیق ترجمه و تالیف : یوسف محتشمی

من پراز شبم ،اسیر لکنت اضطراب

روسری بده به باد ماه ..ماهتاب

قلب های بی شمار را محک زدم

قلب تو فقط طلاست خانم گلاب

طرح مانتوی تو باغی از بنفشه است

لخت لخت باش دسته گل بده به آب

یک سوال سخت ساده ،عاشقی تو نه؟

مثل کوه حاضری برای این جواب

" alt="" />

گفته باشم اول غزل ولی عزیز

من مرید حضرت علاقه وعذاب

بیقرار وخسته ام بدون تکیه گاه

با حضور شانه ی تو می شوم مجاب

//

چشم من سکوت می کنم ولی بیا

لااقل کنار چشم من کمی بخواب

گونه روی گونه ی تو می نهم به شرم

می رویم تا به مرز سرخ التهاب

اندکی حیا وخواهش وغرور بعد

دست ما که نیست می شویم هی خراب

بوسه می زنم به  دست های ابری ات

دست می کشم به سینه های  آفتاب

بعد جاودانه می شویم ما دوتا

مثل عکس یادگاری درون قاب

شاعری نشسته توی چشم های تو

"قهوه می خوردبه نام شعرهای ناب"

كدام شهرهای بلوچستان را می توان به شهرستانارتقا داد.

آره منظورم بلوچستان است.

شهرهای میرجاوه،نصرت آباد،بمپور،سرباز به مركزیتسرباز،پیشین،دشتیاری،نگور،بنت،فنوج،زرآباد

باید مسئولان یه فكری بكنند تا بلوچستانی آبادتر وزیباتر داشته باشیم

من از دیار دشتیاریم دلم می سوزد وقتی دشتیاریرا می بینم نماینده مجلس كه بی خیال می باشد ما مردم باید دل بسوزانیم تا به هدفبرسیم اما از مردم دشتیاری ما چیزی نمی بینیم جز مسخره كردن باید به هدفهای والافكر كردمن كه میگم دشتیاری را می توان به شهرستان ارتقا داد من منظورم بخش دشتیارینیست خود منطقه دشتیاری است كه آنرا قطعه قطعه كرده اند دشتیاری با دارا بودنتاریخ وتمدن شجاعت مردمان جدگال و طبیعت بكر وكوههای قارچان،دمبكوه،ریپگ،گیتیگ،روستاهای تاریخی چوكات،كوهدیم،باغات موز عوركی وحیسن بازار وبنو،سدزیردان،سد شی كلگ،عبور رودخانه كاجو وگرگروك،

دشتیاری را می توان به سه بخش دشتیاری(مركزی)به مركزیت پلان،دشتیاری شمالی به مركزیت پیرسهراب یا طلانگ و باهوبه مركزیتباهوكلات تشكیل داد بیش از 440روستا جمعیت 180هزار نفری،كه بیشترین جمعیت راجوانان زیر 30سال تشكیل می دهندراههای ارتباطی  عبور جاده بین المللی چابهار میلك قرار است راه آهنچابهار مشهد نیز از آنجا عبور كند فقط به ما بگوئید چرا چرا دشتیاری شهرستان نمیشود.

گزارش های غیر رسمی خبر از تصویب شهرستانجدید قصرقند می دهند که با ارائه طرحی از سوی استانداری استان سیستان وبلوچستاناین طرح به تصویب وزارت کشور رسیده است .

اظهارات منابع موثق و فعالان ارائه این طرح حکایت از آن دارد که خبر به تصویب رسیدن شهرستان جدیدقصرقند توسط رئیس جمهور در دور جدید سفرهای استانی وی به این استان اعلام خواهدشد.

یک نامه سرگشاده توسط مردمبنت صورت گرفت:

استاندار محترمسیستان و بلوچستان در استانداری تحت مدیریت حضرتعالی مصلحت جایگزین واقعیت شده است

در پی ارائه طرح ادغام بخش بنت،لاشارو فنوج به یک شهرستان بنام مکران و با مرکزیت فنوج، مردم بخش بنت در یک نامهسرگشاده خطاب به استاندار استان سیستان و بلوچستان واکنش نشان دادند.

در بخشی از این نامه کهرونوشت آن در اختیار روزدرآ قرار گرفته،آمده است: جناب آقای مهندس علی محمد آزاداستاندار محترم سیستان و بلوچستان گویا در استانداری تحت مدیریت حضرتعالی مصلحتجایگزین واقعیت شده است بدین توضیح كه یك یا چند نفر بدون كمترین ارج گذاری بهخواسته های ملموس و مطالبات عینی 30 هزار نفر تنها در قالب تدوین و ارسال محرمانهیك طرح بظاهر ساده به وزارت كشور سرنوشت آینده آنان را بدون دخالت دادن اراده ومیل حقیقی و باطنی خودشان رقم می زنند. آیا مصادره تقدیر آتی مردمی كه بدونهیچگونه منت و چشم داشتی بهترین كارنامه را در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوریبرای اثبات اراده خود به آرمانهای اصولگرایانه نظام مقدس جمهوری اسلامی از طریقریختن آرای خود به نفع رئیس جمهور دكتر محمود احمدی نژاد در بین مجموعه شهرستانهاو مناطق جنوب استان بنام خود ثبت و مسجل نمودند در تقابل با قاعده قرآنی«هل جزاءالاحسان الا الاحسان» نیست؟

 به گفته آنان: دو سهسالی است سناریوی ادغام بخش سی هزار نفری بنت به فنوج چهل هزار نفری برای تحقق طرحارتقای فنوج از سطح بخش به شهرستان هر چند گاهی مطرح می شود كه به دنبال خودخوشحالی و خرسندی مردم عزیز فنوج اما در همان حال اعتراض و واكنش منفی و نگرانیدوچندان شهروندان بخش بنت را به همراه می آورد.

این نامه تاکید می کند: مردمبخش بنت همچنانكه همواره شهرستان شدن فنوج را حق مسلم مردم آن دانسته و می دانندبه همان نسبت مخالفت خود با الحاق بخش متبوعشان به فنوج را نیز امری كاملا منطقی ومستدل می دانند و برای ابراز و توجیه آن از هیچ اسلوب قانونی و مساعی بی دریغ مضایقهننموده اند. از جمع آوری هزار تا 5 هزار امضاء برای اعلام این مخالفت گرفته تااعتراض مسالمت آمیز خویش به هنگام حضور مسوولین عالی رتبه اعم از نماینده حوزهانتخابیه در مجلس شورای اسلامی، ابراهیم عزیزی معاون سیاسی و اجتماعی استانداری وفرمانداران سابق و فعلی شهرستان نیكشهر.

این نامه که به امضاءمعتمدین،روحانیون و اقشار مختلف بخش بنت رسیده است از سکوت برخی مسئولین و نشنیدن فریاد آنان در این زمینه انتقاد نموده و خواستار جلوگیری جهت وقوع چنین طرحتنش زایی شده اند.

در بخش دیگر این نامه چنینآمده است: فریاد ما تاكنون نه گوش شنوایی داشته و نه چشم بینایی یافته و حتیمخالفت صریح و بی پرده و گسترده اهالی بخش در زمان حضور كارشناسان حوزه تقسیماتكشوری اعزامی از وزارت كشور و استانداری در تابستان سال جاری(89) نیز به جزء سكوتو معوق گذاشتن مصلحتی و موقتی این طرح در استانداری برای به اصطلاح از آسیابافتادن آب و تاب مقاومت ها و مخالفت های كاملا مستند مردم بخش بنت و سپس پیگیری بیسر و صدای آن بدور از انظار و بدون وقع گذاری بنظرها و آرای قلبی واقعی مردم بنتثمر و دستاورد دیگری به همراه نداشته است.

همچنین در پایان این نامه سرگشادهکه استاندار مخاطب آن است ،می افزاید : استاندار محترم مطمئن باشید در صورت انضمامبنت به فنوج این حقیقت هر چند تلخ برای همیشه در ذهن و خاطره مردم آزرده خاطر بخشبنت نقشی برجسته و ماندگار خواهد بست كه در دوره تصدی حضرتعالی به مسند استانداریسیستان و بلوچستان علایق، سلایق و منافع معدود افرادی با بهره گیری از مناصب میانیاجرایی به منطق و عقلانیت و احساس و اراده قلبی مردم فائق است بهتر است پیش ازآنكه زمینه و بهانه این داوری در تاریخ و حافظه دراز مدت مردم بنت ثبت و ضبط شودجلوی تحقق این طرح با مضمون فعلی آنرا كه بی تردید در پس آن قصد قدرت نمایی و بهرهبرداری سیاسی اشخاصی خاص نهفته است را با درایت صلابت و مدیریت مثال زدنی خویشبحمدالله در این خطه بحق زبانزد خاص و عام است بگیرید.